درج مطلب

هنر و خلاقیت

هنروخلاقیت برمبناى نوآورى درعمل و بداهه گویى درگفتار تعریف می شود؛ بنابراین می­توان با کمک این دو مؤلفه، آموزش هنروخلاقیت را با توجه به توانایی کودک در سنین دبستان و پیش دبستانی آغاز نمود.  در این راستا دپارتمان فوق برنامه گویا برنامه ای جامع و استاندارد را برای دوره خلاقیت ویژه این سنین برنامه ریزی کرده است که فعالیت هایی از قبیل نقاشى، نمایش خلاق، کاردستى، سفال، قصه گویى، داستان نویسى و موارد دیگر از آن جمله اند که براى گروه سنى ۷ تا ۱۳سال بسیار جذاب بوده و و فعالیت در این زمینه ها نه تنها باعث پیشرفت دانش آموزان در دروس و یادگیری آنها می شود، بلکه باعث رشدو شکوفایى آنها در زمینه ى ادبیات فارسى، ادبیات نمایشى، فعالیتهاى عملی کارگاهى، توانمندشدن قواى فکرى وذهنى نیز می گردد؛ علاوه برموارد ذکرشده،در سنین پایین تر برنامه های هنر و خلاقیت باعث شناخت و هماهنگ شدن حواس پنجگانه باحرکات دست شده وهمزمان با دوره ای که کودک در تلاش برای درک خود از دنیای اطراف می­باشد،در کنار یادگیری زبان،دیگر توانائیهای وی نیز به تدریج شکوفا شده و با قرارگرفتن در محیطی خلاق سایر خصایص و توانمندی­هایش نیز با توجه به استعدادهای شناخته شده در مسیری مشخص به حرکت در خواهدآمد.

اریگامی

یکی از در دسترس ترین و بهترین کاردستی ها برای کودکان اریگامی است.
(اُري) به معني با انديشه تا دادن و( گامي) به معني كاغذ است.تركيب آنها با يكديگر كلمه اريگامي را ميسازد. بنابراين اريگامي هنر و انديشه ي تا دادن كاغذ (يا صفحاتي از جنس پلاستيك ، فلز و مواد ديگر) براي خلق شكل هاي مختلف ، مي باشد.اين شكل ها تعداد زيادي ازحيوانات ، پرندگان ، ماهي ها،وسايل بازي، وسايل دكوري، شكل هاي هندسي و اشكالي در ارتباط با گرافيك ، معماري ، صنعت و ... را شامل مي شوند.اريگامي طيف بسيار گسترده اي از كودكان پيش دبستاني تا اساتيد دانشگاه را در بر مي گيرد.تمام مردم مي توانند از آن لذت برده و با خلق طرحهاي جديد به تاريخ اريگامي بپيوندند. اريگامي مدرن، در چند ساله اخير(از سال 1950 ميلادي به بعد) با انتشار كتابهاي آقاي يوشيزاوا (Akira Yoshizava) ، استاد اريگامي از ژاپن، رنسانس خودش را شروع كرد. اكنون اريگامي كاربردهاي مهمي در هنر، علم و صنعت پيدا نموده است.

تاريخچه
كاغذ در سال 105 ميلادي (حدود 1900 سال قبل) توسط آقاي تسايي لون كه وزير كشاورزي چيني ها بوداختراع شد. چند سال بعداز آن بود كه توليد كاغذ افزايش يافت و در اختيار توده مردم قرار گرفت. از اين زمان بود كه هنرتا دادن كاغذ در چين شروع شد. آنها چندين قرن اسرار توليد كاغذ و تادادن آنرا نزد خود حفظ نمودند ،تا بعد به كره و ژاپن راه يافت ،در ژاپن بود كه كار تا دادن كاغذ كاملتر شد و به صورتي رواج پيدا نمود كه جزئي از زندگي مردم گرديد، و سالها بعد از آن بود كه به كشورهاي اروپايي راه پيدا نمود.در كشورهاي اروپايي اين هنر با علم مدرن آميخت و با حمايت دانشگاهها و تشكيل انجمنهاي بزرگ و قوي اريگامي (مانند دانشگاه معروف ام.آي.تي در آمريكا،دانشگاه كمبريج در انگلستان و ... ) تحولي جديد يافت.
 

کاردستی و فواید آن

  
یکی از مهمترین مهارت هایی که می تواند کودکان را وارد حوضه ساختن نماید کاردستی است.
کودکان از حدود دو سالگی شروع به ساختن می کنند .
ساختن : ترکیب اشیا تغییر شکل و یا تفکیک آنها را از همدیگر با هدفی خاص می توان ساختن نامید. یکی از مهمترین مهارتهایی که می تواند کودکان را وارد حوضه ی ساختن نماید کاردستی است .

کاردستی ها را می توان به دو گروه عمده تقسیم بندی کرد :
1. کاردستی های مهارتی که مهارت استفاده از ابزار و مواد را در کودک بالا می برد .
2. کاردستی های خلاق : قدرت خلاقیت کودک را ارتقا می بخشد .

گرچه نمی توان به این شکل کاردستی ها را از هم تفکیک کرد . چرا که تمام کاردستی ها هم مهارت را بالا می برند و هم خلاقیت را، اما درجه ی هرکدام بسته به نوع کاردستی فرق می کند.
فرآیند کسب توانایی های ساختن در سال های اولیه ی زندگی باعث توانمندی هایی می شود که در زیر می آید :
1. رشد جسمانی :
الف. قدرت عضلات را بالا می برد.
ب. توانایی کنترل عضلات را افزایش می دهد.
ج. بین حواس پنجگانه هماهنگی ایجاد می کند .

2. رشد عقلانی :
با توجه به هدف دار بودن کاردستی فرآیند تجزیه و تحلیل توسط مغز باید صورت پذیرد .

3. تقویت قوای خلاقه

4. تأثیر بر مسایل روحی و روانی و عاطفی :
قوای محرکه ساختن و خلق کردن یکی از تفاوتهای انسان با دیگر موجودات است . این تفاوت باعث می شود تا کودک نتواند بیکار باشد و نیاز دارد خود را مشغول کند . کاردستی این نیاز کودک را تامین می نماید و باعث شادابی او می گردد .

5. روابط اجتماعی :
در فرآیند تولید کاردستی روابط اجتماعی کودک به سه طریق تقویت می شود .
الف : در طول انجام کار برای رفع مشکلاتش در ساختن باید با دیگران رابطه داشته باشد .
ب : بعد از تولید کودک اثر خود را رائه کرده و توقع واکنش از اطرافیان را دارد .
ج : کار گروهی : بسیاری از کاردستی ها به صورت گروهی ساخته می شوند که این خود باعث ایجاد روابط بین گروه می شود .
 

فواید و کاربردهای اریگامی

1 - ايجاد ارتباط عاطفي: در يكي از بررسي هاي انجام شده حدود ده خانواده در نظر گرفته شد. به افراد خانواده ها اطلاعات اوليه اريگامي و ساخت چند شكل ساده آموزش داده شد ، با توجه به رفتار و لغات بكار برده شده درگفتگوي بين اعضاي خانواده در قبل از آموزش و بعد از آن ، مرواده هاي بين اعضاي خانواده خلاق و دوستانه ترشده بود. همين كار با چند گروه دانش آموز و بعد به صورت تك نفره نيز صورت گرفت. ايجاد روابط اجتماعي دوستانه تر و ايجاد علاقه به شكل ساخته شده از طرف سازنده ي آن ، نيز به خوبي قابل مشاهده بود .

2- تمام انسانها به حل مشكل يا معما علاقه مند هستند، بخصوص انسانهاي اهل علم ،طراحي، مهندسي ، گرافيك ، رياضي ،فيزيك و غيره ،كه عاشق حل مسائل علمي و ذهني مي باشند. دنياي اريگامي از اين بابت يكي از سرآمد ترين و هيجان انگيزترين علم و هنري است كه بشر به آن دست يافته است.صرف نظر از كارآمدي و كار آيي آن براي بسياري از علوم ، تمرين بسيار خوبي براي ايجاد خلاقيت و ذوق مثبت و سازنده در تمامي افراد از كودكان تا بزرگسالان است.اريگامي بيش از آنكه يك علم يا يك هنر باشد ، يك نياز براي انساني است كه مي خواهد خلاق و پويا باشد. ما چه بخواهيم و چه نخواهيم اريگامي جزء مهمي از دنياي حال و مخصوصاً آينده ي ما خواهد بود.

 

خلاقیت در کودکان دبستانی

 یکی از بهترین راه‌ها در جهت افزایش و گسترش قوای ذهنی کودکان، هنر و کارهای هنری و دستی است. محققان تأکید دارند که هنر اثر بسیاری بر رشد و پرورش کودکان دارد و آموزش هنر سبب هماهنگی در رشد کودک در جنبه‌­های مختلف می­‌شود

 هنر به عنوان نماد خلاقیت خود انواع گوناگونی دارد؛ از هنرهای تجسمی گرفته تا موسیقی، فیلم­سازی و…. در این میان نقاشی به عنوان یکی از انواع معمول و متداول هنر، از جمله مهم‌ترین ابزارهای رشد خلاقیت در کودکان است. چراکه کودکان در اولین تجربه خود از به دست گرفتن قلم، آن را تجربه می­‌کنند.

آنها ابتدا با کشیدن خطوط به تدریج کشیدن اشکال و احجام را یاد می­‌گیرند. کودکان با نقاشی کشیدن درک خود از دنیای اطرافشان را بازنمایی می­‌کنند. لازم است دانش‌­آموزان زمانی را در طول روز به کارهای هنری و خلاقانه اختصاص دهند.

اگر والدین و مربیان کودکان را در شرایطی قرار دهند که در زمان نقاشی کشیدن مجبور به حل مسأله یا ارائه ایده‌های تازه و جدید شوند، می‌­توان آنها را به گونه­‌ای خلاق­‌تر تربیت کرد. کودکان در نقاشی از قوه تخیل و حافظه خود بسیار استفاده می­‌کنند. نقاشی کودکان باید آزاد و به دور از کلیشه‌ها و موضوعات تکراری باشد.

برای این کار می توان از کودک خود بخواهید با هر آنچه در اختیار دارد، اثری خلاقانه خلق کند؛ اثری که تا به حال وجود نداشته است. مثلاً از او بخواهید یک تابلوی هنری با سبزی‌ها و گیاهان موجود در باغچه، سنگ‌ها یا هسته­‌های میوه یا با انواع وسایل نقاشی خود تهیه کند.

لازم است که در صورت امکان دیواری را در منزل به کارهای هنری و خلاقانه کودک خود اختصاص دهید. هرگز نباید به کودکان الگو یا مدلی برای نقاشی ارائه داد. باید به کودکان کمک کنیم تا تصویرهای ذهنی جالب و تازه­‌ای متناسب با درک ذهنی خود بکشند و هر گونه که دوست ­دارند، رنگ بزنند.